Οργάνωση και Λειτουργία

Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, συγκροτήθηκε σύμφωνα με το Ν. 4445/2016 και αποτελεί τμήμα του Εθνικού & Περιφερειακού Μηχανισμού Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής.

Θεσμικό Πλαίσιο

Ο Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής (Εθνικός Μηχανισμός), σύμφωνα με το Ν. 4445/2016, είναι ο ενιαίος οργανικός σχηματισμός, ο οποίος έχει ως αντικείμενο το σχεδιασμό, την ενημέρωση, το συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση οριζόντιων συνεκτικών πολυτομεακών πολιτικών κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής συνοχής και δρα συνεκτικώς μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και των λοιπών Υπουργείων, που ασκούν κοινωνική πολιτική, χωρίς να μεταβάλλει τις αρμοδιότητές τους ως προς την υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση της πολιτικής αυτής.
Ο Εθνικός Μηχανισμός υποστηρίζεται από «Ενιαίο Γεωπληροφοριακό Σύστημα» (Ε.ΓΠ.Σ.), στο οποίο με ευθύνη της Γενικής Διεύθυνσης Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καταχωρίζουν δεδομένα, αναφορές και στατιστικά στοιχεία, που αφορούν σε πολιτικές κοινωνικής ένταξης, κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής συνοχής, με σκοπό την παρακολούθηση των κοινωνικών πολιτικών, των προτεραιοτήτων της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη (Ε.Σ.Κ.Ε.) και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των συναφών παρεμβάσεων σε κυβερνητικό και αυτοδιοικητικό επίπεδο.

Ο Εθνικός Μηχανισμός:
α. διαπιστώνει τις κοινωνικές ανάγκες των πολιτών,
β. συντονίζει τη χάραξη πολιτικών κοινωνικής ένταξης και συνοχής,
γ. παρακολουθεί και αξιολογεί την εφαρμογή τους,
δ. προσδιορίζει τις προτεραιότητες της κοινωνικής αλληλεγγύης με βάση τις εκάστοτε έκτακτες ανάγκες,
ε. συμβάλλει στην ενίσχυση της πληροφόρησης, της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος κοινωνικής προστασίας,
στ. τεκμηριώνει και εξειδικεύει πολιτικές και δράσεις, με γνώμονα τα σωρευτικά χαρακτηριστικά των ατόμων, που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας, ακραίας φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού και
ζ. σχεδιάζει, εποπτεύει και αξιολογεί το θεσμικό πλαίσιο της πλήρους εθνικής εφαρμογής του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.

Ο Εθνικός Μηχανισμός οργανώνεται σε δύο επίπεδα, κυβερνητικό και αυτοδιοικητικό.
Ο Εθνικός Μηχανισμός σε κυβερνητικό επίπεδο αποτελείται από:

α. τη Διεύθυνση Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής και τη Διεύθυνση Καταπολέμησης της Φτώχειας της Γενικής Διεύθυνσης Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, οι οποίες αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα του Εθνικού Μηχανισμού,
β. το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης,
γ. τα Υπουργεία, στα οποία έχουν ανατεθεί συγκεκριμένες αρμοδιότητες άσκησης κοινωνικής πολιτικής, με τα αντίστοιχα Σημεία Επαφής
δ. την Εθνική Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας.

Ο Εθνικός Μηχανισμός σε αυτοδιοικητικό επίπεδο αποτελείται από:
α. τις Διευθύνσεις Κοινωνικής Μέριμνας των Περιφερειών,
β. τα Περιφερειακά Παρατηρητήρια Κοινωνικής Ένταξης,
γ. τις κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων,
δ. τα Κέντρα Κοινότητας,
ε. την Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης
στ. τη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης

Οι κατά περίπτωση αρμόδιες αρχές του ν. 4314/2014 (Α΄ 265), ιδίως δε οι ειδικές υπηρεσίες της Εθνικής Αρχής Συντονισμού, οι επιτελικές δομές υπουργείων, οι επιτροπές παρακολούθησης και οι διαχειριστικές αρχές, παρέχουν τη συνδρομή τους για τη λειτουργία του Εθνικού Μηχανισμού αποκλειστικά σε ζητήματα κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής προστασίας.

Ο Εθνικός Μηχανισμός Συντονισμού, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής (Ν.4445/2016) σκοπό έχει στην βελτίωση της ενημέρωσης, του συντονισμού, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των πολύτομεακών πολιτικών κοινωνικής ένταξης, ώστε να επιτρέπει την καλύτερη χάραξη των πολιτικών κοινωνικής ένταξης και κοινωνικής προστασίας.

Η μέθοδος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι η εφαρμογή ενός μη δεσμευτικούς τρόπος συντονισμού (soft coordination), ενός συντονισμού δηλαδή «χωρίς να μεταβάλλει τις αρμοδιότητές των λοιπών οργάνων του ως προς την υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών τους» (παράγραφος 1 του άρθρου 1 Ν.4445).

Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Ν. 4445/2016 η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας της κάθε Περιφέρειας είναι αρμόδια για τις παρεμβάσεις σε θέματα κοινωνικής προστασίας, τη διατύπωση προτάσεων και πολιτικών, τη σύνταξη της Περιφερειακής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη, τη δικτύωση με δήμους και φορείς παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, την υποβολή ετήσιας έκθεσης στις αρμόδιες Διευθύνσεις της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας.

Σύμφωνα με το άρθρο 14 του ίδιου νόμου, στην έδρα κάθε Περιφέρειας συνιστάται Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης (Παρατηρητήριο), η λειτουργία του οποίου αποσκοπεί στην παρακολούθηση και το συντονισμό των στόχων της ΠεΣΚΕ, στην ανάδειξη τοπικών αναγκών σε θέματα πολιτικής κοινωνικής προστασίας, στη διαβίβαση στοιχείων στο Ε.ΓΠ.Σ. και στη χαρτογράφηση των διαστάσεων της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου

Το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου αναπτύχθηκε σύμφωνα με το Ν. 4445/2016 και βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία από τον Σεπτέμβριο του 2020 με τη χρηματοδοτική στήριξη του Ε.Π. "Πελοπόννησος 2014-2020" (ΕΣΠΑ 2014-2020) και τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), στο πλαίσιο της πράξης «Σύσταση και Λειτουργία "Επιτελικής / Συντονιστικής Δομής Κοινωνικής Ένταξης" (Περιφερειακή Κοινωνική Πύλη)» με κωδικό ΟΠΣ 5008013.

Η λειτουργία του Παρατηρητηρίου αποσκοπεί:

α. στην αποτελεσματική παρακολούθηση και τον συντονισμό των στόχων, οι οποίοι εξειδικεύονται στο πλαίσιο της Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης (ΠΕ.Σ.Κ.Ε),
β. στην ανάδειξη τοπικών αναγκών σε θέματα πολιτικών κοινωνικής προστασίας, πρόνοιας και αλληλεγγύης,
γ. στη διαβίβαση στοιχείων και πληροφοριών στο Εθνικό Γεωπληροφοριακό Σύστημα (Ε.ΓΠ.Σ.) του Εθνικού Μηχανισμού,
δ. στην αποτύπωση και χαρτογράφηση των χωρικών διαστάσεων της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Ως πυλώνας της κοινωνικής ένταξης σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, το Παρατηρητήριο προωθεί ιδίως τις ακόλουθες δράσεις:

α. την εκπόνηση ετήσιας Περιφερειακής Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης για τη διαπίστωση των επιπτώσεων συγκεκριμένων πολιτικών στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της οικείας Περιφέρειας,
β. την ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων και δεικτών παρακολούθησης των διαδικασιών κοινωνικής ένταξης των ωφελούμενων της ΠΕ.Σ.Κ.Ε., ιδίως σε ζητήματα που άπτονται της ένταξης στην αγορά εργασίας και της ανάπτυξης οικονομικής δραστηριότητας,
γ. την παρακολούθηση και καταγραφή κοινωνικών φαινομένων, όπως ακραία φτώχεια, υπερχρεωμένα νοικοκυριά και την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων, ιδιαίτερα των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων,
δ. τη δημιουργία διαδικτυακής πύλης για την καταγραφή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, τη συλλογή, επεξεργασία και ανάλυση συγκεντρωτικών στοιχείων στατιστικού χαρακτήρα και αναφορών κοινωνικών φαινομένων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς και δράσεων της περιφερειακής στρατηγικής.

Αρμόδια για τη λειτουργία του Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ένταξης είναι σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Πελοποννήσου.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου μέσω της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας, υλοποιεί ως Δικαιούχος την πράξη «Σύσταση και λειτουργία ΄΄Επιτελικής/Συντονιστικής Δομής Κοινωνικής Ένταξης΄΄ (Περιφερειακή Κοινωνική Πύλη)» του Ε.Π. Πελοπόννησος με κωδικό ΟΠΣ 5008013, που αφορά την ανάπτυξη του περιφερειακού μηχανισμού κοινωνικής ένταξης, διαλειτουργεί με τα Διευρυμένα Κέντρα Κοινότητας και τα Κέντρα Κοινότητας, & διαμορφώνει ένα σύγχρονο, ευέλικτο, αποτελεσματικό και βιώσιμο περιφερειακό δίκτυο υποστήριξης των τοπικών Κοινωνικών Υπηρεσιών & Δομών, με στόχο την κοινωνική ένταξη των δυνητικά ωφελουμένων που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού, και την προώθησή τους στην απασχόληση.

Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαικό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους μέσω του ΠΔΕ & περιλαμβάνει 4 υποέργα: